Cách phục hồi bình ắc quy nước hiệu quả, an toàn và chi tiết

Phục hồi bình ắc quy nước là một quy trình kỹ thuật nhằm khôi phục một phần hoặc toàn bộ dung lượng và hiệu suất của ắc quy đã bị suy giảm do quá trình sunfat hóa. Quá trình này bao gồm việc xử lý hóa học và sạc điện theo một chế độ đặc biệt để phá vỡ các tinh thể chì sunfat (PbSO4​) bám trên bề mặt các bản cực, giúp ắc quy có khả năng tích và phóng điện trở lại.
Bài viết dưới đây của Ắc Quy Gia Phát sẽ cung cấp một hướng dẫn toàn diện, bao gồm các dấu hiệu nhận biết ắc quy cần phục hồi, những dụng cụ cần chuẩn bị, và quy trình thực hiện chi tiết để bạn có thể tự xử lý một cách an toàn và hiệu quả tại nhà.

Vì sao phải phục hồi bình ắc quy nước?

Chủ xe cần phục hồi acquy nước để:

• Tiết kiệm chi phí: Chi phí phục hồi thường chỉ bằng một phần nhỏ so với việc mua một bình ắc quy mới hoàn toàn.
• Kéo dài tuổi thọ sử dụng: Một bình ắc quy được phục hồi đúng cách có thể tiếp tục hoạt động ổn định thêm một khoảng thời gian đáng kể, từ vài tháng đến một năm, tùy thuộc vào tình trạng ban đầu. Đặc biệt với bình ắc quy để lâu không dùng bị sunfat hóa nhẹ, phục hồi có thể rất hiệu quả.
• Giảm thiểu rác thải điện tử: Thay vì thải bỏ ắc quy cũ, việc phục hồi giúp giảm lượng chất thải nguy hại ra môi trường.
• Tận dụng tối đa giá trị sản phẩm: Giúp bạn khai thác hết vòng đời hữu ích của ắc quy trước khi phải thay thế.
• Đảm bảo hiệu suất hoạt động cho xe: Khôi phục khả năng tích điện và phóng điện giúp xe khởi động tốt, hệ thống điện hoạt động ổn định.

Dấu hiệu nhận biết bình ắc quy nước cần phục hồi

Các dấu hiệu cho thấy bình ắc quy nước cần được phục hồi được chia thành ba nhóm chính, bao gồm suy giảm hiệu suất khởi động, thay đổi bất thường về mặt vật lý, và các chỉ số đo lường điện áp, nồng độ dung dịch không đạt tiêu chuẩn. Dưới đây là các dấu hiệu chi tiết:

• Ắc quy yếu dần: Động cơ khởi động yếu, quay chậm, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi trời lạnh. Đèn pha, còi xe và các thiết bị điện khác (âm thanh, quạt gió) hoạt động yếu hoặc chập chờn.
• Không giữ được điện: Xe vừa tắt máy vài tiếng hoặc để qua đêm đã không thể khởi động lại, cho thấy ắc quy không còn khả năng tích trữ năng lượng tốt.
• Điện áp thấp: Khi đo lúc không tải, nếu điện áp ắc quy dưới 12.4V, đây là dấu hiệu ắc quy đã yếu cần thực hiện phục hồi hoặc cần thay mới.
• Tỷ trọng dung dịch điện phân thấp: Sử dụng tỷ trọng kế đo dung dịch điện phân, nếu chỉ số dưới 1.200 g/cm³ (ở nhiệt độ phòng) cho thấy ắc quy cần được can thiệp.

Khi nào không nên cố phục hồi bình ắc quy nước?

Không phải mọi ắc quy nước đều có thể phục hồi. Việc phục hồi sẽ không hiệu quả và gây lãng phí nếu ắc quy gặp phải một trong các tình trạng sau:

• Vỏ bình bị phồng, biến dạng: Hiện tượng này là một trong những nguyên nhân bình ắc quy hết điện không thể phục hồi, nguyên nhân thường do sunfat hóa nặng, các tinh thể chì sunfat tích tụ làm cong vênh các bản cực và đẩy vỏ bình phồng lên. Vỏ bình nứt vỡ sẽ gây rò rỉ axit nguy hiểm, có khả năng làm hỏng các bộ phận xung quanh.
• Axit rò rỉ từ các vết nứt trên vỏ ắc quy có thể gây bỏng da, làm hỏng linh kiện xe và gây ô nhiễm môi trường.
• Bản cực bị ăn mòn, đứt gãy nghiêm trọng: Các lá cực bên trong bị mủn, gãy, không còn khả năng dẫn điện tốt.
• Ắc quy đã hết tuổi thọ thiết kế (thông thường từ 3-5 năm), dù có phục hồi cũng khó đạt hiệu suất như mong đợi và tuổi thọ không kéo dài được bao lâu.
• Ắc quy bị chập một hoặc nhiều ngăn, biểu hiện bằng việc điện áp sụt giảm đột ngột và không thể giữ điện.

Cần chuẩn bị gì để phục hồi bình ắc quy nước?

Quá trình phục hồi ắc quy đòi hỏi sự chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ, thiết bị đo lường và vật liệu chuyên dụng. Dưới đây là danh sách các hạng mục cần thiết:

• Vôn kế với tổng trở ~ 100 Ohm/V hoặc đồng hồ vạn năng (VOM) để đo điện áp.
• Máy nạp ắc quy có nhiều mức điện áp 12V, 24V, 48V, 72V, 96V và 220V hoặc 20 – 150A. Nếu dùng cho ắc quy ô tô chỉ cần điện áp 12V/24V
• Máy đo tỷ trọng của dung dịch điện phân
• Thiết bị cơ khí (cắt, ráp, nâng hạ) và thiết bị hóa chất (pha chế, lưu trữ
• Máy sạc ắc quy điện tử có chế độ sạc phục hồi (chế độ khử sunfat).
• Nước cất tinh khiết (không dùng nước khoáng hay nước sinh hoạt).
• Dung dịch axit sunfuric (H2​SO4​) loãng đã được pha sẵn theo đúng tỷ trọng tiêu chuẩn.
• Dung dịch khử sunfat chuyên dụng (tùy chọn).
• Baking soda (natri bicarbonat) để trung hòa axit nếu bị đổ, tràn.
• Dụng cụ bảo hộ cá nhân: Khẩu trang, Găng tay cao su, kính bảo hộ mắt, quần áo bảo hộ dài tay

Các bước thực hiện phục hồi bình ắc quy nước

Quy trình phục hồi bình ắc quy nước bao gồm 6 bước chính của kiểm tra tình trạng ắc quy ban đầu, vệ sinh, thay thế dung dịch điện phân và kết thúc bằng quá trình sạc khử sunfat:

Bước 1: Kiểm tra và đánh giá tình trạng ban đầu của bình ắc quy

Để bắt đầu quá trình phục hồi, cần tiến hành kiểm tra toàn diện tình trạng vật lý bên ngoài và đo các thông số kỹ thuật bên trong của ắc quy. Đây là bước quan trọng trong cách kiểm tra bình ắc quy. Cụ thể:

• Kiểm tra bình ắc quy có bị biến dạng, sưng phồng hay không?
• Xem xét các bản cực ắc quy có bị hao mòn, han rỉ, có kết tủa bám vào hay không?
• Đánh giá hai cực tiếp xúc của bình có bị ăn mòn, sunfat hóa không?
• Xác định dung dịch điện phân còn bao nhiêu, có xuất hiện kết tủa không, tỷ trọng đo được là bao nhiêu?
• Sử dụng đo điện áp và nội trở bình ắc quy có khả năng dẫn điện của bình ắc quy
• Dùng vôn kế đo điện áp ắc quy. Nếu điện áp từ 10V – 12.6V, ắc quy có thể phục hồi. Dưới 10V, khả năng phục hồi rất thấp hoặc bình đã hỏng có thể không phục hồi được, cần thay bình ắc quy mới. Nếu phải thay thế, bạn có thể tham khảo hướng dẫn thay ắc quy ô tô tại nhà để tự thực hiện.

Bước 2: Vệ sinh bình

Bụi bẩn bám lâu ngày sẽ cản trở quá trình truyền điện của ắc quy. Vì vậy, lau sạch bên ngoài bình ắc quy trước khi tiến hành phục hồi.

Bước 3: Rút cạn dung dịch bên trong bình ắc quy

Đối với bình ắc quy nước, trên bề mặt bình thông thường sẽ có 6 nút vặn. Bạn tiến hành vặn các nút trên và đổ dung dịch còn lại trong bình vào xô hoặc chậu mà bạn đã chuẩn bị.

Lưu ý: Khi đổ dung dịch, phải hết sức cẩn thận để tránh bị dung dịch văng vào người gây bỏng.

Bước 4: Hòa trộn dung dịch để làm sạch bình

Sau khi đã xả hết toàn bộ dung dịch, bạn cần pha dung dịch làm sạch bình bằng các hóa chất phục hồi. Nếu sử dụng baking soda và nước cất để làm sạch bình, thì bạn trộn với tỷ lệ như sau:
Trộn baking soda và nước cất theo tỷ lệ 1:1 hoặc tỷ lệ 2:1 với nhau sẽ cho ra hỗn hợp làm sạch bình ắc quy nước.

Lưu ý: Bạn nên làm sạch bình bằng hóa chất phục hồi thay vì nước máy. Bởi vì nước máy thường chứa một số khoáng chất vi lượng không thích hợp để làm sạch.

Bước 5: Sử dụng dung dịch đã pha để làm sạch ắc quy ắc quy

Khi thực hiện đến bước này, bạn cần sử dụng phễu hoặc bất kỳ dụng cụ đặc biệt nào để đổ dung dịch đã pha trước đó vào từng ô của bình ắc quy. Sau khi đã đổ dung dịch vào các ô xong, bạn thực hiện đậy nắp các nút bình lại, sau đó lắc đều trong vòng khoảng 1 phút. Tiếp theo bạn mở nắp ắc quy và đổ dung dịch làm sạch bình ra bên ngoài.

Lưu ý: Khi đổ dung dịch ra bên ngoài bạn nên cẩn thận, tránh để dung dịch dính vào người.

Bước 6: Pha chế dung dịch phục hồi

Sau khi làm sạch các ô ắc quy, bạn có thể pha chế dung dịch phục hồi bằng cách dưới đây:
Hòa tan 120g muối Epsom trong 1 lít nước cất để tạo ra dung dịch. Hoặc đun ấm nước để hòa tan muối Epsom nhanh hơn.

Khi đổ dung dịch vào từng ô, bạn cần đảm bảo dung dịch đã trộn đều cho đến khi dung dịch không còn ở thể rắn. Sau đó cẩn thận đổ dung dịch vào từng ô để dung dịch nằm giữa vạch min và max thì đậy nút lại cho chắc chắn.

Bước 7: Sạc bình ắc quy

Ắc quy mới được phục hồi nên đặt ở nơi thông thoáng sau đó tiến hành sạc bình ắc quy từ 5 đến 10 tiếng. Bạn cần tuân thủ đúng quy trình nạp ắc quy an toàn, trong đó bình nên được sạc qua đêm với dòng điện bằng 1/10 dung lượng ắc quy.

Ví dụ: Dung lượng ắc quy là 50Ah thì sạc với dòng điện 5A.

Bước 8: Kiểm tra tình trạng bình ắc quy sau khi sạc

Sau một khoảng thời gian sạc, bạn hãy kiểm tra tình trạng của ắc quy bằng đồng hồ vạn năng hoặc vôn kế.

• Nếu đo được khoảng 12,42V thì bình có thể sử dụng được ngay.
• Nếu giá trị thấp hơn, bạn cần sạc thêm 12 giờ nữa để chắc chắn bình ắc quy đã nạp đầy năng lượng.

Cần lưu ý gì khi phục hồi bình ắc quy nước?

Quá trình phục hồi ắc quy nước, đặc biệt là khi tự thực hiện, cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an toàn để tránh những rủi ro không đáng có. Dưới đây là những điều bạn cần lưu ý:

• Luôn đeo găng tay cao su chống axit, kính bảo hộ mắt và khẩu trang khi thao tác với ắc quy, đặc biệt là khi tiếp xúc với dung dịch axit.
• Thực hiện việc phục hồi ở nơi rộng rãi, thoáng khí để tránh hít phải hơi axit hoặc khí hydro sinh ra trong quá trình sạc, có thể gây ngộ độc hoặc cháy nổ.
• Tránh tuyệt đối việc để dung dịch axit sunfuric tiếp xúc trực tiếp với da, mắt hoặc quần áo. Nếu không may bị dính phải, cần rửa ngay với nhiều nước sạch và đến cơ sở y tế gần nhất nếu cần.
• Luôn đổ axit vào nước khi cần pha loãng dung dịch, không bao giờ làm ngược lại.
• Không hút thuốc, sử dụng bật lửa hoặc các dụng cụ có khả năng phát sinh tia lửa gần khu vực đang phục hồi ắc quy, vì khí hydro thoát ra rất dễ bắt lửa và gây nổ.
• Trước khi tiến hành bất kỳ thao tác nào, hãy đảm bảo ắc quy đã được tháo rời khỏi hệ thống điện của xe để tránh nguy cơ chập điện.
• Xử lý dung dịch axit cũ theo đúng quy định về chất thải nguy hại, không đổ trực tiếp ra môi trường.

Các câu hỏi thường gặp

Phục hồi bình ắc quy có thể khôi phục 100% dung lượng không?

Phục hồi ắc quy giúp khôi phục khoảng 50-80% dung lượng ban đầu, cải thiện rõ rệt khả năng giữ điện và cung cấp dòng khởi động mạnh hơn so với trước đó. Tuy nhiên, quy trình này không đảm bảo sẽ khắc phục được các hư hỏng vật lý không thể đảo ngược như chập tấm bản cực, rã mục tấm sườn. Do đó, tuổi thọ sau khi phục hồi sẽ không thể bằng ắc quy mới.

Tuổi thọ của ắc quy sau khi được phục hồi là bao lâu?

Tuổi thọ của ắc quy sau phục hồi kéo dài thêm từ 6 tháng đến hơn 1 năm, phụ thuộc vào chất lượng của quy trình phục hồi và điều kiện vận hành, bảo dưỡng sau đó.

Có thể dùng hóa chất khác để phục hồi ắc quy không?

Chỉ sử dụng đúng dung dịch điện phân (H2​SO4​) và nước cất tiêu chuẩn cho ắc quy nước. Không nên sử dụng chanh hay baking soda sẽ làm hỏng ắc quy nước vĩnh viễn. Lý do là vì:

• Chanh (axit citric) sẽ phản ứng hóa học, gây ăn mòn và làm rã các tấm bản cực chì.
• Baking soda (bazơ) sẽ trung hòa, làm mất hoàn toàn tác dụng của dung dịch axit sunfuric, khiến ắc quy chết ngay lập tức

Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn từ Ắc Quy Gia Phát, khi loại ắc quy này bị suy giảm hiệu suất, chúng ta có thể áp dụng quy trình phục hồi. Qua nội dung trên bài viết này, hy vọng bạn đã nắm được cách phục hồi bình ắc quy nước hiệu quả. Để phục hồi hay bảo dưỡng ắc quy được tốt nhất, tránh làm sự cố lỗi nghiêm trọng hơn, bạn nên mang ắc quy đến những trung tâm bảo dưỡng uy tín. Tại đại lý bình ắc quy Ắc Quy Gia Phát, chúng tôi không chỉ cung cấp đa dạng các sản phẩm ắc quy chính hãng, phù hợp với mọi dòng xe, mà còn mang đến dịch vụ tư vấn kỹ thuật chuyên sâu. Đội ngũ của chúng tôi sẽ giúp bạn kiểm tra tình trạng ắc quy hiện tại và đưa ra giải pháp tối ưu nhất, dù đó là phục hồi hay thay thế. Liên hệ quay hotline 0921.552.266 để được tư vấn chi tiết.

Có thể bạn cần thông tin về cách phục hồi bình ắc quy khô